یکی از کاربردهاي معمول و متداول پوشش ژئوممبران، استفاده از آن به عنوان لایه آب بند در تونل ها و سازه هاي زیرزمینی به منظور عایق بندي رطوبتی پوشش بتنی و محافظت از آن در برابر رطوبت و دیگر عوامل مخرب می باشد.

در بین انواع ژئوممبران هاي موجود، نوع  PVC به دلیل انعطاف پذیري فوق العاده و همچنین سهولت اجرا، گزینه اي بسیار مناسب به خصوص در مورد تونل هاي Excavated می باشد.

با توجه به این مسأله که غالبا سازه هاي زیر زمینی و به خصوص تونل ها با پیش بینی طول عمر بالای 100 سال احداث می شوند و همچنین این مهم که سیستم آب بندي اجرا شده پس از اجراي پوشش بتن نهایی در دسترس نخواهد بود، انتخاب صحیح نوع عایق و همچنین اجراي درست و اصولی آن از اهمیت ویژه اي برخوردار خواهد بود.

استفاده از پوشش ژئوممبران به منظور ایزولاسیون رطوبتی سازه هاي بتنی زیرزمینی، به دلیل طول عمر بالاي این مصالح و همچنین نفوذپذیري بسیار ناچیز آنها (در حد صفر)، می تواند ضامن عملکرد بلند مدت این سازه ها باشد.

سازه هاي زیرزمینی که نیاز به ایزولاسیون رطوبتی دارند را می توان به دو گروه ذیل تقسیم کرد:
- ترانشه هاي باز مانند تونل هاي CUT & COVER و همچنین پی و دیواره هاي حائل پروژه هاي ساختمانی.
- تونل هاي Excavated
که معمولا در مورد ترانشه هاي باز، ژئوممبران HDPE و یا PVC مورد استفاده قرار می گیرند و در تونل هاي Excavated، به دلیل محدودیت هاي اجرایی، از ژئوممبران PVC استفاده میشود. البته استفاده از انواع انعطاف پذیر PE مانند ژئو ممبران LLDPE و یا VFPE نیز در این گونه تونل ها امکان پذیر میباشد.
شایان توجه است که به دلیل امکان جوش دادن ژئوممبران PVC با استفاده از دستگاه Hot Air Welder دستی و همچنین انجام عملیات جوش در فضاهاي محدود توسط اپراتور، استفاده از این نوع در بیشتر موارد توصیه می شود اما اجراي ژئوممبران هاي نوع PE به دلیل انجام عملیات جوش توسط دستگاه های Extruder و Dual Track Wedge Welder و عدم جوش پذیری توسط Hot Air Welder دستی، داراي محدودیت هاي اجرایی می باشد.

آماده سازي بستر
بستري که پوشش ژئوممبران بر روي آن نصب می شود، باید داراي سطحی تقریبا صاف بوده عاري از تیز گوشگی باشد. در صورتیکه سطوح دیواره با استفاده از روش نیلینگ تثبیت شده باشد، بریدن سرنیل ها و همچنین پوشش دادن آنها با پلاستر الزامی می باشد. باید توجه نمود که استفاده از ژئوممبران HDPE، مستلزم سطحی صاف بوده و ممکن است لازم باشد تا دیواره موقت با استفاده از بلوك یا آجر (به منظور ایجاد سطحی بدون اعوجاج) پیش از اجراي پوشش ها احداث شود.

در مورد تونل ها، سطح پوشش داده شده با شات کریت، مشروط بر داشتن شروط لازم ذیل، مناسب براي اجراي پوشش ژئوممبران می باشد.
- در مقیاس کم، بی نظمی ها باید شعاعی بیشتر از 30 سانتی متر داشته باشند.
- حداقل ضخامت Shotcrete سخت شده باید 5 سانتی متر باشد.
- لبه ها و گوشه ها باید گرد و بی زاویه باشند.
- داراي شکل پایدار و خواص مقاومتی کافی باشند.

گستردن ژئوتکستایل

ژئوتکستایل ها، منسوج هایی از نوع بافته (Woven) یا نبافته (Non-Woven) و گروهی دیگر از مصالح ژئوسنتتیک می باشند که یکی از کاربردهاي آنها محافظت از پوشش ژئوممبران می باشد.

 استفاده از ژئوتکستایل، باعث افزایش مقاومت در برابر سوراخ شدگی (Puncture Resistance) پوشش ها شده و استفاده از دو لایه ژئوتکستایل در زیر و روي پوشش هاي اجرا شده به منظور حفاظت از پوشش ها هم در برابر ناهمواري هاي سطح و هم در برابر عملیات ساختمانی (مانند بتن ریزي و ...) الزامی می باشد.

گستردن پوشش ها و اتصال مکانیکی به دیواره

بعد از آماده شدن مقدمات اجرایی، پوشش ها بر روي کف و دیواره هاي سازه گسترده می شوند. پوشش هایی که بر روي دیواره اجرا می شوند (بر روي دیواره قائم و یا رینگ تونل) لازم است که به صورت مکانیکی بر روي بستر فیکس شوند. براي این منظور می توان پوشش هاي ژئوممبران را یکی در میان بر روي دیواره ثابت کرد و پوشش هاي میانی را به نحوي بر روي آن جوش داد تا محل هاي اتصال به دیواره، آب بند شوند. راه دیگر استفاده از دیسک هایی از جنس پوشش است که به دیواره فیکس شده و پوشش ها با استفاده از روش جوش هواي داغ به آنها متصل می شوند.

لازم به ذکر است که روش فوق براي ژئوممبران هاي از نوع PVC و LLDPE قابل استفاده می باشد و ژئوممبران نوع HDPE معمولا از بالا آویزان شده و به دلیل نوع روش جوش و جزئیات مربوط به آب بند کردن محل هاي نفوذ و همچنین مشخصات فیزیکی پوشش ها، اتصال مکانیکی پوشش ها به دیواره در راستاي خطوط جوش امکان پذیر نمی باشد.

انجام عملیات جوش حرارتی و تست
پوشش هاي ژئوممبران با استفاده از سه روش، جوش داده می شوند:

-جوش حرارتی با استفاده از دستگاه اتوماتیک Dual Track Wedge Welder : مخصوص خطوط جوش ممتد و مستقیم.

- جوش حرارتی اکستروژن با استفاده از دستگاه اکسترودر دستی:
مخصوص خطوط جوش بسته، آب بند کردن لوله ها و جوش دادن وصله ها.

- جوش دستی با استفاده از دستگاه Hot Air Welder مخصوص ژئوممبران PVC.

بعد از اتمام عملیات جوش حرارتی پوشش هاي ژئوممبران، کلیه خطوط می بایست مطابق روش هاي ذیل تست شوند:

- خطوط جوش Dual Track با استفاده از روش Air Channel مطابق روش ASTM D5820.
- خطوط جوش اکستروژن با استفاده از روش جعبه خلاء مطابق روش ASTM D5641.
- خطوط جوش Single Track با استفاده از روش Spark مطابق روش ASRM D6365.